تحقیق تفسیر سوره یوسف

تحقیق تفسیر سوره یوسف

قسمتی از متن:

نخستین مطلبى كه در این سوره بیان شده، اشاره به روشنگرى آیات قرآنى است و اینكه قرآن به زبان عربى نازل شده است. مى فرماید: این، آیاتِ كتاب روشنگر است. این جمله یا اشاره به آیات همین سوره است كه در آن قصه یوسف آمده و یا اشاره به مجموع قرآن است و در هر دو صورت خاصیت روشنگرى قرآن را بیان مى كند.

   صفت دیگرى كه در اینجا براى قرآن ذكر شده، عربى بودن است، مى فرماید: ما قرآن را به زبان عربى فرستادیم تا شما بیندیشید; چون مردم مكه عرب زبان بودند و اگر قرآن به زبانهاى دیگرى مانند عبرى یا سریانى نازل مى شد، آنان به درستى آن را نمى فهمیدند ولذا به زبان عربى نازل شد تا براى آنان قابل فهم باشد. البته اسلام یك دین جهانى است و اختصاص به عربها ندارد ولى به هر حال باید قرآن به یكى از زبانهاى دنیا نازل مى شد وبهتر و كارآمدتر این بود كه به زبان همان قومى نازل شود كه پیامبر اسلام(ص) از آنها بود و باید دعوت خود را از آنان شروع مى كرد، از این رو قرآن به زبان عربى نازل شد تا مخاطبان آن بتوانند در آن اندیشه كنند و لذا در این آیه مى فرماید: قرآن را به زبان عربى نازل كردیم باشد كه شما در آن بیندیشید. ضمناً زبان عربى زبان گسترده و پرواژه اى است و قابلیت آن را دارد كه هرگونه مفهومى را برساند و به طورى كه زبان شناسان اظهار مى دارند كمتر زبانى از چنین قابلیتى برخوردار است.

   در عین حال كه قرآن به زبان عربى نازل شده است، در برخى از آیات قرآنى واژه هاى غیر عربى كه از زبانهاى دیگر مانند فارسى و عبرى و یونانى و قبطى وارد عربى شده،نیز دیده مى شود مانند:

استبرق،سجّیل، اباریق، ارائك، تنّور، حوب، رسّ، سجّین، سرادق، سكر، سینا، فردوس، قراطیس، قسوره، قنطار، كافور، مرجان، مشكاة، و مانند آنها. كسانى در این باره كتابهاى مستقلى نوشته اند مانند سیوطى كه كتابى تحت عنوان «المهذب فیما وقع فى القرآن من معرب» نوشته و تاج الدین سبكى كه قصیده اى در این باره دارد.

   بدون شك اشتمال قرآن بر واژه هاى غیر عربى، در عربى بودن قرآن اشكالى به وجود نمى آورد چون نوع كلمات قرآن و شیوه آن عربى است و این مقدار در عربى بودن یك سخن كافى است.

 مطلب دیگر اینكه، در این آیات از قصه یوسف و یعقوب كه دو تن از پیامبران الهى بودند، به عنوان «احسن القصص» یاد كرده وآن را زیباترین داستان معرفى نموده است و این اشاره به قصه هاى دیگرى است كه در قرآن آمده است. توجه كنیم كه قصه هاى قرآن كه نوعا مربوط به پیامبران خدا و شرح مبارزات و روشنگریهاى آنان است، همگى زیبا ومفید و عبرت آموز است ولى داستان یوسف زیباتر و شیرین تر است.

 قرآن كریم قصه هاى پیامبران را نه براى سرگرمى بلكه به خاطر هدفهاى تربیتى مطرح مى كند تا روحیه پیامبر اسلام ومؤمنان را بالا ببرد وآنها مطمئن باشند كه جبهه حق همیشه پیروزاست و اساسا نام و یاد پیامران مایه دلگرمى و نشاط است.

اِذْ قالَ یُوسُفُ لِأَبیهِ یآ أَبَتِ اِنّى رَأَیْتُ أَحَدَ عَشَرَ كَوْكَبًا وَ الشَّمْسَ وَ الْقَمَرَ رَأَیْتُهُمْ لى ساجِدینَ قالَ یا بُنَىَّ لا تَقْصُصْ رُؤْیاكَ عَلى اِخْوَتِكَ فَیَكیدُوا لَكَ كَیْدًا اِنَّ الشَّیْطانَ لِلاْنِْسانِ عَدُوٌّ مُبینٌ وَ كَذلِكَ یَجْتَبیكَ رَبُّكَ وَ یُعَلِّمُكَ مِنْ تَأْویلِ الْأَحادیثِ وَ یُتِمُّ نِعْمَتَهُ عَلَیْكَ وَ عَلى آلِ یَعْقُوبَ كَمآ أَتَمَّها عَلى أَبَوَیْكَ مِنْ قَبْلُ اِبْراهیمَ وَ اِسْحاقَ اِنَّ رَبَّكَ عَلیمٌ حَكیمٌ

هنگامى كه یوسف به پدرش گفت: اى پدر من، من در خواب دیدم كه یازده ستاره و خورشید و ماه در حال سجده كردن بر من هستند گفت: اى پسرك من! خواب خود را بر برادرانت بازگو مكن كه به تو حیله اى مى كنند، همانا شیطان بر انسان دشمنى آشكار استو این چنین پروردگارت تو را برمى گزیند و از تعبیر خوابها به تو مى آموزد و نعمت خود را بر تو و بر خاندان یعقوب به پایان مى برد،همانگونه كه آن را پیشتر بر پدرانت ابراهیم و اسحاق به پایان برده است. همانا پروردگار تو داناى فرزانه است

1 ـ «یوسف» نام یكى از فرزندان یعقوب. این كلمه عبرى است و نباید براى آن اشتقاق عربى درست كرد همانگونه كه بعضى ها آن را مشتق از اسف دانسته اند اساسا وزن یُفْعُل در عربى وجود ندارد. بنابراین، این كلمه بخاطر علمیت و عجمیت غیر منصرف است.