آفات مهم غلات و گیاهان و راههای مبارزه با‌آن

آفات مهم غلات و گیاهان و راههای مبارزه با‌آن

« سومین جایی که زمین شادمان ترین است ، آنجاست که یکی از خداپرستان بیشترین غله را کشت کند و بیشترین گیاه را بکارد. »

مقدمه:

جانوران روی زمین ، برای ادامه زیست و بقایای نسل خود نیاز به مقدار معینی انرژی دارند که به تقریب تمام آن توسط نور خورشید تأمین می گردد. در ابتدا نور توسط گیاهان سبز ، تا به انرژی شیمیایی تبدیل شود. تا سایر جانداران بتوانند با تغذیه این گیاه نیروی مورد نیاز خود را بدست آورند.

محصول های کشاورزی که برای غذا ، مورد حمله گیاهان پست و جانوران مختلف قرار می گیرند. در اثر حمله دچار کم رشد و کم محصولی می شوند.
و از آغاز کشاورزی ، انسان با این مشکل روبرو بوده است. به طور کلی ، می توان جاندارانی را که به گیاهان خسارت وارد می سازند به سه گروه علف های هرز ، عوامل بیماری زا  و آفات تقسیم نمود. با اینکه نتیجه فعالیت هر سه گروه کم و یا نابود شدن محصول و بالارفتن هزینه تولید است. هر گروه با شیوه ای ویژه خود خسارت هایی وارد می آورد.

محیط های کشت :

امروزه محیط های کشت آماده بصورت پودر یا قرص در بازار موجود بوده و برای صرفه جویی در وقت با حل نمودن آنها در آب ، محیط غذایی آماده مصرف خواهد بود و بهترین محیط های کشت به قرار زیرند :

1)Potato Dextrose Agar ( سیب زمینی،اکستروز،آگار ): اکثر قارچ ها در این محیط به خوبی رشد می نمایند و از این محیط برای جدا سازی اکثر قارچ ها استفاده می شود.

2)Beef-Extract Agar یا عصاره گوشت گاو – آگار – Potato Dextrose Peptone Agar یا سیب زمینی اکستروز پیتون آگار ، این دو محیط بیشتر برای
جدا سازی باکتری های پاتوژن مصرف می شوند.

3)Water Agar (آب آگار) : این محیط کشت تهیه شده از آگار و آب به نسبت
5/1 %  محیط مناسبی برای جدا سازی باکتری ها از قارچ های تیوم و فوزاریم
می باشد. ضمناً گلوکز آگار نیز یک محیط کشت کم پروتئین محسوب می شود.

4)اسید لاکتیک : برای جلوگیری از رشد باکتری های پاتوژن و ساپروفیت به هر 10 میلی لیتر محیط کشت ذوب شده قبل از ریختن به داخل ظروف لیتری ، یک یا دو قطره اسید لاکتیک اضافه می گردد.

وسایل مورد نیاز در مزرعه

1- حداقل وسایل مورد نیاز : یک ذره بین تاشو با قدرت بزرگ نمایی ده برابر یک چاقوی جیبی تیز ،تخته پرس و کاغذ برای خشک کردن گیاهان و مقداری کیسه پلاستیکی و ...

2- وسایل استاندارد : هرس دستی ، اره تاشو ، بیل دسته دار ، تخته پرس ، دوربین عکاسی مجهز به Close up و فیلم رنگی ، کیسه های پلاستیکی برای مجزا نگاه داشتن ، نمونه های گیاهی ، برچسب ، کاغذ یادداشت .

مشخصات نمونه خوب

نمونه بایستی شامل تمام مراحل رویشی پاتوژن باشد. و برای اینکه نمونه تازه و شاداب باشد بهتر است در کیسه پلاستیکی و داخل یخدان نگهداری شود. نمونه بایستی از بخش مورد حمله پاتوزن برداشته می شود.

Scab ( Head Blight ) ( بادزدگی سنبله )

عامل بیماری Fusarium  Graminearum

علائم لکه های کوچک آبسوخته کمی قهوه ای رنگ در قاعده یا وسط پوسته یا محور سنبله ، علامت اولیه بیماری است . در امتداد لبه پوسته ها یا در قاعده سنبلکها رشد مسیلیومی صورتی تا قرمز رنگ تشکیل می شود. در هوای گرم و مرطوب ، سنبلکهای آلوده با ظهور پرتیس های آبی – سیاه رنگ ، خالدار می گردند .

کنترل :    ستخم عمیق زیر بقایای گیاهی

            تناوب زراعی حداقل یکساله با گیاهان غیر گندمیان

           ضد عفونی بذر با قارچکش

Septoria Leaf  Blotch : سپتوریوزبرگ

عامل بیماری   Septoria Tritici

علائم : بصورت لکه های کوچک نامنظم و قهوه ای مایل به قرمز ظاهر می شوند که توسط رگبرگها محدود شده ، به صورت طولی گسترش می یابند. و خالهای سیاه ریز (بیکنیدها) بر روی لکه ها ایجاد می شود.

کنترل :

1-   کاشت بذور گواهی شده و عاری از بیماری و ضد عفونی شده با قارچکش

2-   شخم زیر بقایای گیاهی

3-   کشت ارقام مقاوم

4-   استعمال یک قارچکش برگی در شرایط مساعد برای گسترش بیماری

5-   تناوب گندم با یک گیاه غیر میزبان هر سه تا چهار سال

Downy  Mildew  سفیدک سطحی

عامل بیماری      Erysiphe Graminis

علائم : روی همه میزبان ها ، نخستین علائم قابل مشاهده این بیماری ، کلنی های سفید تا خاکستری کمرنگ ، پودری و پنبه مانند میسیلیوم ها و کنیدی ها روی سطح بالایی برگها و غلاف برگها و گاهی روی سنبله است. این مواد قارچی به آسانی با انگشت از روی برگ جدا می شوند.

کنترل : استفاده از ارقام مقاوم

استعمال قارچکش برگی ، در صورت صرفه اقتصادی

Yellow  Rust   رنگ زرد

عامل بیماری      Puccinia Strii formis

علائم : جوشهای رنگ نواری که حاوی یورید یوسپورهای زرد تا زرد مایل ، نارنجی رنگ هستند ، معمولاً نوارهای باریکی را روی برگ می سازند . جوشها علاوه بر برگ ، روی غلاف برگ ها ، گردن سنبله و گلومها قابل مشاهده اند.

کنترل : 1- استفاده از ارقام مقاوم               

  2- استفاده از قارچکش های برگی

3- تقویت مناسب کود خاک به ویژه از نظر پتاسیم

4- هوای خنک در بهار ، مقاومت گیاهان بالغ حساس به دها را در برخی ارقام ، به تأخیر می اندازد.

5- ضد عفونی بذور با قارچکش

بیماری ها در مرکبات

آنتراکنوز مرکبات :

قارچ عامل           Collectorichum   Gloesporiodes

اسپورتک سلولی و شفاف و به شکل بیضی پهن و کشیده ، خسارت آن وقتی بیشتر می شود که درختان در اثر عواملی نظیر کم آبی ، کمبود عناصر غذایی سرمازدگی ، آفات و بیماری ها و نامساعد بودن شرایط فیزیکی خاک و عدم مراقبت ها ضعیف شده اند حمله می کنند.