مبانی نظری سکوت در آثار سعدی

مبانی نظری سکوت در آثار سعدی

توضیحات: فصل دوم پایان نامه کارشناسی ارشد (پیشینه و مبانی نظری پژوهش)
همراه با منبع نویسی درون متنی به شیوه APA جهت استفاده فصل دو پایان نامه
توضیحات نظری کامل در مورد متغیررفرنس نویسی و پاورقی دقیق و مناسب
منبع :انگلیسی وفارسی دارد (به شیوه APA)
نوع فایل:WORD و قابل ویرایش با فرمت doc

خلاصه ای از کار:

- منزلت وجایگاه سكوت وخاموشی در آثار سعدی

 آثار سعدی چه منظوم و چه منثور در برگیرنده‌ی اندیشه‌های والایی است. آشنایی سعدی با فرهنگ و معارف اسلامی جلوه‌ای خاص به آثار وی بخشیده است. او به عنوان یک فیلسوف با تجربه به بررسی اخلاق و نقش آن در مناسبات انسانی و اجتماعی می‌پردازد. وگاه چون یک جامعه شناس ژرف اندیش به تحلیل و توصیف رفتارهای اجتماعی انسان دست می‌یازد . ..............

در بسیاری از اشعار، سخنان نغز، ضرب المثل‌ها و قطعات منثور ردپایی از سیاست دیده می‌شود. سكوت در این میان جایگاه ویژه خود را دارد. تا جایی كه سعدی یكی از ابواب گلستان را به فواید خاموشی اختصاص می‌دهد. سعدی، فاصله گرفتن، سکوت مصلحتی، تدبیر و گاه حتی تملق برای بقا و زنده ماندن فرد، را به همگان توصیه می‌کند. نه تنها باب چهارم گلستان كه تقریبا در همه‌ی آثار سعدی در خصوص سكوت مصلحت اندیشانه صحبت رفته است. سعدی معتقد است انسان باید متوجه باشد در چه مقام و موقعییتی قرار دارد و با گفتار نابجا  خود را به خطر نیندازد. یکی از این موقعیت‌ها جدل و بحث با بزرگانی است که از نظر مقام و موقعیت اجتماعی در سطح بالایی قرار دارند. مجادله با چنین افرادی نه تنها سودی برای فرد  ندارد، چه بسا که جان او را نیز به خطر اندازد. او در این باره می‌گوید:

نه در هر سخـــن بحـــث کردن رواســت                        خطا بر بــزرگان گــرفـــتن خطاست

 (سعدی،1374: 139)

.................

..............

- سكوت مصلحتی

در بسیاری از اشعار، سخنان نغز، ضرب المثل‌ها و قطعات منثور ردپایی از سیاست دیده می‌شود. سكوت در این میان جایگاه ویژه خود را دارد. تا جایی كه سعدی یكی از ابواب گلستان را به فواید خاموشی اختصاص می‌دهد...........

..........

- سکوت در برابر افراد دانشمند

سعدی معتقد است، در هر سکوتی حکمتی است .سکوت در برابر افراد دانشمند که علم وآگاهی آنان نسبت.....

..............

- سکوت برای جلوگیری از جنگ و دعوا

نوع دیگری از سکوت که سعدی به جدّ دیگران را به آن دعوت می‌کند سکوت برای جلوگیری از فساد و شّر انگیزی است. او معتقد است هر گاه سخنی اگرچه درست هم باشد ولی موجب اختلاف و ستیز در بین افراد گردد نباید بر زبان آید. انسان فهیم نباید هیزم کش آتش اختلافات باشد. سخن چینی یکی از نکوهیده‌ترین خصایلی است که سعدی به شدّت بر آن می‌تازد و آن را مورد نکوهش قرار می‌دهد. بنا براین سخنی که دامنة آن موجب فساد و بر انگیختن افراد و  ستیزه‌گری باهم باشد بهتر است بر زبان نیاید و آتش فتنه را بین افراد شعله ور نکند. او در ابیات زیر این مفهوم را به زیبایی روشن می‌کند:

یـكی گــــفت با  صوفــیــی در صـــفــا                          ندانی فلانت چـــــه گفــت از قــفا

بــگفــتا خمـــش ای بـــرادر بـــخــفت                         ندانسته بهتر كه مــردم چه گــفــت؟

(همان: 367)

................

- سکوت برای پرهیز از عواقب سخن

سعدی معتقد است، انسان تا سخنی را بیان نکرده است در برابر آن نیز مسؤلینی ندارد. لیکن هرگاه سخنی را...............

....

- سکوت برای جلوگیری از زخم زبان مردم

سعدی می‌گوید، نمی‌توان از زخم زبان مردم در امان بود. به قول معروف جلوی دروازه را می‌توان بست ولی

..............

- سکوت برای دوری از عیب جویی

یکی از رذایل تربیتی که سعدی به شدّت بر آن می‌تازد عیب‌جویی  نسبت به دیگران و در نظر نگرفتن معایب..............

..................

- سکوت و سلامتی

گشودن دهان به ناسزا و صب دیگران، ضمن آنکه بیانگر شخصیت حقیر گوینده است و درپیش همه کس

.................

-سکوت برای جلوگیری از آسیب های زبان

سعدی معتقد است بسیاری از بلا و گرفتاری‌هایی که برای انسان به وجود می‌آید در اثر عدم کنترل زبان.........

..........

- سكوت در برابر جاهلان

در غرّرالحکم، به نقل از جابر ابن عبدالله  آمده است «جابرابن عبداله انصاری حكایت می‌كند: روزى مولاى...........

.................

- سكوت برای دوری از یاوه گویی

نعمت زبان و بیان از اهمیت بالایی برخوردار است، این نكته را نیز نباید فراموش كرد كه زبان دارای دو بُعد.........

.................

- سکوت برای اندیشیدن در کلام

سعدی به طور مداوم گوش زد می کند که سنجیده گفتن و به موقع کلام آراستن بهتر است تا انسان نا به هنگام و نابه جا سخن بگوید. او در این خصوص نقل می‌کند:

«...طایفه‌ای از حکمای هند در فضایل بزرجمهر سخن می گفتند به آخر جز این عیبش ندانستند که در سخن گفتن بطی  است یعنی درنگ بسیار می کند و مستمع را بسی منتظر باید بود تا وی تقریر سخن کند، بزرجمهر بشنید و گفت اندیشه کردن  که چه گویم به از پشیمانی خوردن که چرا گفتم..

(سعدی،1374: 22)

................

- خاموشی برای پرده پوشی بر جهل  

سعدی معتقد است که انسان وقتی درباره مسأله‌ای چیزی نمی‌داند و در آن امر صاحب صلاحیت نیست بهتر

.............

- سکوت برای رازداری

سعدی معتقد است، راز داری و خاموشی، دانایی و تدبیر است. سخن چینی و عدم توانایی برای کنترل زبان

...........

- سكوت برای پوشیدن عیب

یکی از موجباتی که خنده آور است، این است که شخص از وجود صفتی در خودش غافل است، اگر چه این غفلت موقتی باشد. و خنده نیز تا وقتی است که چنین غفلتی دوام دارد. وصف این صورت از غفلت، در حکایت ماقبل آخر باب چهارم گلستان چنان با مهارت توصیف شده که شاید یکی از روشن ترین مثال‌ها باشد:

................

- سکوت برای جلوگیری از سوء استفاده دشمنان

سعدی باور دارد كه سكوت قرینه‌ی دانایی و آكاهی است. و موقعیت شناسی سکوت از كمال عقل می‌باشد. او......................

- سکوت برای پرهیز از گناه

سعدی می‌گوید، در صورتی که انسان نتواند بر زبان خودتسلط داشته باشد و به موقع سکوت کند ممکن است این زبان به گناه آلوده شود و باعث گردد آدم به جهنم وارد شود:

..........

- سكوت برای تعظیم و منزلت خود

سعدی بر این باور است، افراد دانا و آگاه تا مورد پرسش واقع نگردند، لب به سخن نمی‌گشایند. این خصلت باعث...............

..............

- سكوت برای رعایت ادب

در كتاب اخلاق ناصری  كه توسط خواجه نصیرالدین طوسی (597-672) دانشمند ایرانی.............

.......

- سكوت برای راز داری و امانت داری

سعدی  بر این باور است كه راز داری وامانت داری در اسرار دیگران که سخن و مطلبی را بر وجه امانت.....................

..........

-پرهیز از سكوت نابجا   

البته باید گفت كه هدف اصلی از احادیث سكوت و تأكید بزرگان اندیشه و خداوندان سخن مانند سعدی این.........

...............

-  جذبة خاموشی در سیر و سلوك روحی

نوع دیگری از سكوت كه سعدی از یاد می‌كند، سكوت زبانی و  گفت و گوی با محبوب در  عالم روحی  و..............

-خاموشی برای دوری از ریاكاری

سعدی به شدت از افراد ریاكار و ظاهر پرست بیزاری می‌كند. او معتقد است كه انسان خردمند و با شأن زبان.........

.........

- ارتباط خاموشی و بلوغ فكری

سعدی در بسیاری از موارد خاموشی را بر گفتار ارج می نهد و معتقد است خاموشی در بسیاری از امور نشان دهندة كمال عقل و پختگی فكر است. او معتقد است یا انسان باید بسیار سنجیده و گزیده سخن بگوید و یا باید طریق خاموشی پیشه بگیرد.

زبـــان درکــش ار عــقــل داری و هوش                            چو ســعــدی سخـــن گوی ورنه خموش

(همان: 192)

.................

.........

فهرست منابع

1-          قرآن كریم، (1384). با ترجمه و شرح واژگان ابوفضل ابولفضل بهرام پور، ناشر: آوای قرآن

2-          نهج البلاغه، صبحی صالح. (1387).  ناشر: آوای قرآن

3-          آزادمهر، ش.  (1385). تاریخ انبیاء، یا قصص قرآن از آدم تا خاتم، ناشر: باربد

...............

..............